Heb jij het gevoel dat je ergens rond drijft in de Atlantische Oceaan? Dat je hard werkt, maar je nergens aan wal raakt? Het probleem is vaak dat het ontbreekt aan duidelijke doelen die je kunt bereiken in het leven. Iedereen heeft dromen. Of ze nu groot of klein zijn. De een wil beter grenzen leren stellen; de ander wil een andere baan. De een wil meer zelfvertrouwen; de ander wil een promotie. Iedereen heeft zo zijn eigen verlangens. En iedere levensfase kan dat anders zijn.

Doelen geven jou een bestemming. Doelen stellen én bereiken is daardoor een essentieel onderdeel van je levensreis. Het geeft je een gerichte bestemming. Het geeft zingeving. Wanneer je wakker wordt, op je werk aankomt en bij alle andere dingen die je doet, weet je dan namelijk waarvoor en waarom je het doet. Je hebt dan een reden om op te staan en een reden om tevreden te zijn met je werkzaamheden. Je hebt een motivatie om uit je bed te stappen én ervaart het geluk van het bereiken van je doelen. Het geeft je bovendien een focus en daardoor kun je je tijd, energie en geld heel gericht besteden. Dit is niet alleen efficiënt, maar daardoor haal je bovendien voor jou het optimale uit het leven. Je bent dus veel productiever.

Wanneer je doelen bereikt, geeft dit ook een geweldige boost aan je zelfvertrouwen en geeft je een tevreden gevoel. Je ziet namelijk met je eigen ogen wat je kunt bereiken en wat jouw kwaliteiten en vaardigheden zijn. Hoe gaaf is dat?!

Wat zijn doelen?

Doelen zijn goed gedefinieerde persoonlijke doelstellingen. Het is iets wat je wilt bereiken binnen een bepaalde periode. Doelen zijn erg krachtige drijfveren om jezelf op een bepaald gebied verder te ontwikkelen. Wil jij beginnen met het stellen van doelen in je leven? Denk dan na over wat jij wilt bereiken in bepaalde delen van je leven. Dat kan zijn in je werk maar ook in je gezin, familie, qua gezondheid of qua geld.

Doelen stellen? Moet dat nu persé?

Ik hoor dat regelmatig van mensen. Wat een gedoe en waarom zo prestatiegericht? Maar het antwoord is eenvoudig: je moet niks. Er is geen wet waarin staat dat doelstellingen verplicht zijn.

Er is maar één reden om het toch te doen.  Doelstellingen helpen jou om je verlangens en dromen te verwezenlijken. Doelstellingen zorgen ervoor dat je dromen niet in het luchtledige blijven hangen. Bovendien leer je om doelgericht aan je dromen te werken en stap voor stap jouw einddoel te realiseren. Het is nu eenmaal niet zo dat dingen vanzelf komen en dat alles je aan komt waaien. Je zult er zelf iets voor moeten doen. Maar hoe richt je jouw energie en waar begin je? En hoe zorg je er ook voor dat je het volhoudt?

Dat is de reden waarom doelstellingen altijd afgestemd moeten zijn op jouw eigen behoeften en of drijfveren. Dat komt best nauw. Als de doelen té uitdagend zijn, dan leg je de lat te hoog en raak je gefrustreerd omdat het niet lukt. De andere kant is net zo waar: wanneer je  doelen stelt waarbij je te weinig van jezelf vraagt dan wordt je niet uitgedaagd. Dan ga je je vervelen, ben je niet meer gemotiveerd.

En het is belangrijk om te formuleren wat je wél  in plaats van wat je níet wilt. Anders gezegd: formuleer wat je wilt bereiken en formuleer niet wat je juist wilt afleren. Bijvoorbeeld: je moet niet willen stoppen met roken, maar je wilt gezonder gaan leven.

De vraag is dan: wat daagt jou dan precies uit? Oftewel: wat zijn jouw ambities? Word je uitgedaagd door een hogere functie? Wil je meer geld verdienen? In feite gaat het daar niet om. Ik neem een voorbeeld uit de praktijk. Soms ontmoet ik ondernemers die ondernemer willen worden met als doelstelling: veel geld verdienen. Daar heb je een voorbeeld van de verkeerde volgorde. Als dat het primaire doel is, gaan ze het doel niet halen. Ondernemers die als doel hebben om invulling te geven aan wat ze goed kunnen en die hun innerlijke drijfveren volgen, halen het doel wel. En wat gebeurt er: geld komt er vanzelf achteraan. Passie wordt beloond!

Vaak verstaan mensen onder doelstellingen inderdaad: hogerop komen, doorgroeien enzovoort. Maar een doelstelling die werkt, ligt meer in de lijn van:

•     Ik wil meer werkplezier en werkgeluk.
•     Ik wil een goede balans tussen privé en werk.
•     Ik wil leren genieten.
•     Ik wil rust in mijn hoofd.
•     ik wil me persoonlijk ontwikkelen.

Ben jij een uitsteller of afhaker?

Als je je niet zo goed voelt, is het verleidelijk om dingen uit te stellen en niets te doen. Op de korte termijn levert dat iets op: je hoeft er immers niet meer over na te denken en niet in actie te komen. Op de lange termijn zul je jezelf er echter alleen maar mee in de weg zitten, want taken en wensen verdwijnen nou eenmaal niet op magische wijze van je to do list. Je kunt er onrustig van worden en je schuldig of onzeker voelen doordat het niet lukt, dus dan heb je er eigenlijk nog een probleem bij gecreëerd. Dit artikel legt uit waarom het goed is om jezelf wat kleine of grotere doelen te stellen, ook als je je slecht voelt, en helpt je op weg om die vervolgens ook uit te voeren.

Waarom doelen stellen dan juist helpt

Kort gezegd helpt het stellen van doelen omdat het richten op een actie in plaats van op je stemming vermoeidheid tegengaat. Bijvoorbeeld: als je je al wat hangerig, somber of lusteloos voelt en je richt je aandacht er de hele tijd op hoe vervelend dat is, word je vermoeider. Als je je aandacht richt op iets wat je kunt doen, word je minder moe en wordt het gemakkelijker de taak te volbrengen. Mensen die ene doel hebben behaald, voelen zich achteraf vaak beter over zichzelf, ook al is het maar een klein doel geweest. 

Tip 1. In kleine stapjes 

Het einddoel dat je wilt bereiken moet helder en duidelijk zijn. Daarna kan je in kleine stapjes uitwerken hoe je er komt. Per dag, per week, per maand moet je weten welke stappen je moet zetten om het doel te bereiken dat je voor ogen hebt.

Een voorbeeld:

Zo maak je je doelen ook haalbaar. Het is veel makkelijk om dit soort kleinere doelen te bereiken dan één groot doel dat wellicht een stap te ver is. Verdeel je doel dus in simpele behapbare stukjes. Dit maakt je doel meetbaar en veel preciezer waardoor je daadwerkelijk je doel kunt bereiken en de voordelen ervan kunt plukken.

Tip 2.  Visueel je mijlpalen

Visualiseer hiervoor een trap. De bovenste trede van de trap representeert het lange termijn doel. Elke traptrede representeert een korte termijn doel. Je klimt van trede naar trede om daardoor uiteindelijk boven te komen en je lange termijn doel te bereiken. Stel deadlines en hou je daaraan!

Tip 3. Focus

Kies een aspect waar je graag aan zou willen werken. Maak het behapbaar voor jezelf. Maak dus geen lange boodschappenlijst met doelen die je wilt bereiken. Stel dat je een tuin hebt waar 10 konijnen in rondlopen en je wilt er één vangen, focus je dan op dat ene konijn. Anders ren je je rot, uiteindelijk zonder resultaat. 

Focus op je doelstelling is dus heel belangrijk. Als je focust, stel je helemaal scherp op het doel. En focus doe je steeds op het eerstvolgende doel, op het hier en nu, op vandaag. Een topsporter kan ook geen focus ontwikkelen op de wedstrijd van volgende week. Wie dat toch probeert zal stress gaan ervaren en dat leidt weer af van het einddoel.

Tip 4. Maak een doel specifiek. 

Maak het doel zo concreet mogelijk. Het proces om je doelen te bereiken, mag namelijk niet demotiverend zijn. Hoe concreter hoe beter. Dan maak je het meetbaar en realistisch voor jezelf. Een doel wat je niet kunt halen, zorgt namelijk voor frustratie, demotivatie, depressiviteit en teleurstelling in jezelf. Dat is totaal niet de bedoeling. Je wilt juist blij, gemotiveerd, gelukkig en tevreden met jezelf zijn. Op die manier bereik je wat je graag wilt in het leven. Je moet daarom je doelstellingen altijd SMART maken. SMART staat voor: Specifiek; Meetbaar; Acceptabel; Realistisch; Tijdgebonden.  Lees hier alles over SMART-doelen.

Tip 5. Stel een doel dat binnen je bereik ligt. 

Het heeft geen enkele zin om je iets voor te nemen wat je (nog) niet kan. “Assertief zijn” is bijvoorbeeld niet iets wat je zomaar even kan gaan doen. Maar “vaker NEE zeggen op vragen van collega’s” of “NEE zeggen tegen mijn partner als hij/zij een voorstel heeft” wel. Het werkt het best als je begint in een veilige omgeving, dus niet bij die ene dominante collega waar je juist altijd ervaart dat je je grenzen beter zou moeten bewaken. Het werkt hetzelfde als het trainen van een spier. Je begint bijvoorbeeld ook niet direct met 20 keer opdrukken, maar je start met 2 of 3 keer. En dan bouw je het steeds verder op.

Tip 6. Bepaal hoe moeilijk iets voor je is. 

Te ingewikkelde doelen stellen is niet goed, maar als je het te simpel houdt is de uitdaging weg. Je doel moet realistisch en bereikbaar zijn. Maak dus niet de fout om je te meten aan anderen! Het mag zeker een uitdaging voor je zijn om een doel te kunnen behalen, maar het moet wel mogelijk blijven. Als jij je nog nooit hebt kunnen opdrukken, vergelijk je dan niet met iemand die dat al een jaar aan het doen is, maar wees trots als het al een paar keer lukt. 

Tip 7. Kies een doel waar je controle over hebt. 

Bijvoorbeeld “een sollicitatiebrief schrijven”; dat kun je prima in je eentje en je bent nergens anders van afhankelijk. Op de lange termijn is het dan natuurlijk je doel om een (andere) baan te vinden, maar dat op je lijst zetten is gevaarlijk. Je hebt er namelijk geen volledige controle over of dat je lukt: het hangt ook af van de kwaliteit van de andere sollicitanten, degene die de brieven leest en de arbeidsmarkt in het veld waarin je werk zoekt. Zonde als je daardoor je doel niet kunt behalen terwijl je er wel veel moeite voor hebt gedaan.

Pas op met het stellen van doelen waar iemand anders invloed op heeft. Stel juist doelen op waarbij je zelf de uitkomst zult bepalen.

Bijvoorbeeld: een promotie halen hangt af van anderen die ook solliciteren op de functie en van de beslissing van de HR-manager. In dit geval kun je dit doel bijstellen naar: “krijg de ervaring en de training die nodig is om voor deze promotie in aanmerking te komen.”

Op deze manier hou je het bereiken van je doel zelf in de hand en dat bespaart je een hoop frustratie.

Tip 8. Schrijf je doelen op en hang ze op een zichtbare plek.

Door je doelen én de effecten en voordelen hiervan op te schrijven, visualiseer je deze in je hoofd. Dit kan op een fysiek lijstje of op een lijstje in je telefoon, waarop je vervolgens dingen af kunt vinken. Sommige mensen vinden het ook leuk om de doelen op post-its te schrijven die ze vervolgens verscheuren of weggooien als het doel is behaald. Kies iets wat bij je past. 

Doelen en taken opschrijven helpt ook, omdat je op deze manier goed kunt zien wanneer iets te lang blijft staan. Is dat het geval, ga dan eens na aan welke van bovenstaande punten dat ligt. Is het te moeilijk, heb je er geen zin in, is het niet specifiek genoeg, is het iets waar je geen controle over hebt? Kijk of je het probleem kunt oplossen met bovenstaande tips.

Schrijf je doelen exact op, inclusief de datum, wanneer je je doel wilt bereiken en dus hoe lang je hebt om je doel te bereiken. Hierdoor kun je namelijk meten wanneer je je doel hebt bereikt en kunt je hier een bevredigend gevoel én zelfvertrouwen uit halen.

Tip 9. Vraag iemand om jou te helpen met je doelen. 

Je kunt je doelen natuurlijk in je eentje proberen te bereiken. Wanneer je dit samen doet, kun je elkaar echter motiveren. Dat werkt beter en dan is het beter vol te houden. Net zoals het samen sporten beter vol te houden is. Je stimuleert elkaar en controleert elkaar ook daar waar nodig. Er zijn doelen die je samen kunt stellen en bereiken, zodat je elkaar kunt motiveren om vol te houden en door te gaan. Je kunt samen het doel opstellen en bereiken, maar je kunt ook afspreken om ieder voor zich bepaalde mijlpalen te behalen.

Je kunt het samen met een collega of vriend(in) doen, maar als het gaat om werkproblemen kan ook een leidinggevende je helpen. Wie weet heeft de ander goede ideeën, en je creëert meteen een beetje sociale controle voor jezelf: op momenten dat het even niet lukt is het soms gemakkelijker doorzetten als je dat hebt afgesproken met iemand anders, dan alleen voor jezelf. 

Tip 10. Maak het persoonlijk

Streef je eigen doelen na, niet de doelen van je partner of van vrienden.Wanneer je een bepaald doel NIET persoonlijk wilt bereiken, zou het kunnen betekenen dat het doel wellicht niet niet relevant voor jou is (lees maar terug bij de R van SMART). Je zult je doel dan waarschijnlijk nooit gaan bereiken. Een doel moet juist iets positiefs zijn voor jou; iets wat JIJ graag wilt bereiken in je leven en dat kan niemand anders dan jijzelf bepalen. Wat kan helpen is om jouw doel een cijfer te geven op een schaal van 1 tot en met 10. Het cijfer geeft aan hoe graag jij je doel wilt bereiken. Wanneer een bepaald doel lager dan een 8 scoort, is het doel hoogstwaarschijnlijk voor jou niet de moeite waard.

Tip 11. Beloon jezelf tussendoor en aan het einde.

Heb je een doel of taak kunnen afvinken? Beloon jezelf dan gerust. Dat kun je doen door jezelf een compliment te geven, tijd te nemen om erbij stil te staan dat het toch maar mooi gelukt is, of door jezelf iets toe te staan. Bijvoorbeeld een leuke film kijken, een heerlijk gebakje (behalve als je aan het lijnen bent natuurlijk) of iets te kopen wat je graag wilt hebben. Dit motiveert je om het vol te houden en je uiteindelijke doel te bereiken.

Wanneer je een ezel een wortel voor bindt, rent de ezel omdat hij voor zich ziet dat de wortel de beloning zal zijn van zijn inspanning. Wij mensen zijn net als deze ezel. We rennen harder wanneer we de beloning kunnen visualiseren. Dit maakt het rennen bovendien een stuk leuker!

Ga jij doelen opstellen die je op de korte en op de lange termijn wilt behalen? Super goed! Je zult merken dat je leven een stuk productiever wordt met meer motivatie en zelfvertrouwen. Vind je het nog steeds lastig om jouw doel helder en concreet te omschrijven of om überhaupt te kiezen welk doel je wilt nastreven? Dan kan ik je helpen. Lees hier hoe dat werkt. 

Ga ervoor! Veel succes!

Anneke

Bronnen
– Psychologie Magazine 2018
– De Steven
– Eigen Kracht
– Vitaal Gezond
– Pexels.com